Na udzielonym konsumentowi kredycie bank musi zarobić, nie jest to żadna nowość i każdy kredytobiorca zdaje sobie z tego faktu sprawę, w końcu nawet przepisy wskazują jakie opłaty bank może pobrać w związku z udzieleniem kredytu. W praktyce jednakże opłaty te różnie się kształtują, na innych zasadach udzielane są bowiem kredyty gotówkowe z krótkim okresem spłaty, a inna polityka jest stosowana w przypadku kredytów hipotecznych, warto jednak wiedzieć, że spłata kredytu przed terminem jego wymagalności jest dla kredytobiorcy zawsze korzystna, gdyż wówczas bank zobowiązany jest zwrócić część kosztów kredytu.
Powyższe wprost wynika z ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie bowiem z regulacjami w niej zawartymi, konsument ma prawo w każdym czasie do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.
Ta sama zasada odnosi się również do spłaty części kredytu przed terminem określonym w umowie. Koszty, od których ponoszenia konsument zostaje zwolniony na podstawie przytoczonego przepisu, obejmują zatem wszelkie świadczenia na rzecz kredytodawcy przekraczające wysokość kapitału.
Z tego powodu, jak podkreśla się w literaturze, zakres tych kosztów pozostaje szerszy od całkowitego kosztu kredytu. Przypomnijmy, całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, na koszty te składają się w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach. Do kosztów tych nie zalicza się jednakże kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. W przypadku wcześniejszej spłaty kredytu roszczenia konsumenta mogą zatem obejmować także roszczenia, które powstały już po zawarciu umowy i nie były możliwe do przewidzenia przez kredytodawcę w chwili jej zawarcia.
Przeczytaj także:
Wcześniejsza spłata kredytu w CHF – jak nie stracić roszczenia?
Pozwanie banku za kredyt frankowy po spłacie kredytu
Na temat roszczeń kredytobiorców powstałych w wyniku wcześniejszej spłaty kredytu wypowiedział się również Sąd Najwyższy, który jednoznacznie wskazał o zwrot jakich kosztów konsument może się ubiegać. W wyroku z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt: III Ca 1489/17, Sąd Najwyższy- Izba Cywilna wyraził bowiem następujący pogląd: „Zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1497 ze zm.) obowiązek obniżenia całkowitego kosztu kredytu odnosi się wyłącznie do kosztów rozłożonych w czasie. O tym, czy dany koszt jest rozłożony w czasie, nie decyduje termin jego wymagalności ani też fakt kiedy konsument go faktycznie poniósł, ale okres, do którego odnosi się ten koszt. A zatem koszty pobierane za jednorazowe czynności lub usługi (np. opłata przygotowawcza pokrywająca koszty udzielenia kredytu, prowizja pośrednika za zawarcie umowy kredytowej) nie będą ulegały obniżeniu w razie spłaty kredytu przed terminem. Natomiast koszty „rozciągnięte” w czasie (np. odsetki, koszty zabezpieczenia lub ubezpieczenia kredytu, opłata za prowadzenie rachunku bankowego założonego do obsługi kredytu) będą podlegały obniżeniu według kryterium czasowego, to jest biorąc pod uwagę okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy”.
W podobnym tonie wyrok wydał również Sąd Okręgowy w Warszawie, sygn. akt: XXVII Ca 479/18, który w orzeczeniu z dnia 5 czerwca 2018 r. wskazał, że „koszty pobierane jednorazowo za określone czynności lub usługi (np. opłata przygotowawcza pokrywająca koszty udzielenia kredytu, prowizja pośrednika za zawarcie umowy kredytowej) nie ulegają obniżeniu w razie spłaty kredytu przed terminem”. Na podstawie przytoczonych rozstrzygnięć z łatwością można zatem wskazać jakie roszczenia przysługują konsumentowi w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu.
Jak wynika z powyższego, obowiązek zwrotu przez bank części poniesionych przez kredytobiorcę kosztów kredytu w sytuacji, gdy dokonał on częściowej bądź całkowitej wcześniejszej spłaty, wynika wprost z obowiązujących regulacji i potwierdza je orzecznictwo sądowe, w praktyce jednakże banki zwykle niechętnie przyznają, że koszty te podlegają zwrotowi i nie rzadko pomijają tę kwestię dopóki kredytobiorca sam o zwrot się nie upomni. Rzadko, lecz niestety takie sytuacje również się zdarzają, banki pomimo wezwań nie realizują swych obowiązków dotyczących zwrotów, wówczas więc konieczne staje się skierowanie sprawy do sądu, by w ten sposób wyegzekwować należny kredytobiorcy zwrot.
